Prostat kanseri, erkeklerde akciğer kanserinden sonra ikinci sıklıkta görülen kanser tipidir. Özellikle tarama programlarının artması ile görülme sıklığı artmaktadır. Erken dönemde prostata sınırlı olduğu dönemde saptandığı zaman yüksek başarıyla tedavi edilebilmektedir.
Prostat kanseri gelişiminde belli risk faktörleri tanımlanmış olmasına rağmen, prostat dokusu içinde kanser gelişimini neyin tetiklediği henüz net değildir. Kronik inflamasyon zemininde oluşan hücresel değişimler neticesinde prostat içerisinde kanser odaklarının oluştuğuna dair hipotezler ortaya atılmıştır. Bu hipotezi destekleyen bulgular arasında kronik üretrit veya HPV enfeksiyonu olan kişilerde prostat kanserinin daha sık görülmesidir.
HPV (Human papilloma virüs), deri ve mukozalarda siğil oluşumu ile seyreden viral bir hastalıktır. Çoğunlukla cinsel temasla bulaşan hastalık, özellikle genital organlarda (erkeklerde penis, yumurtalıklar, kasıkta) siğil oluşumuna sebep olur. Bulaş için cinsel ilişki oluşması temas şart değildir. Deri veya mukozaların birbirine sürtünmesi yoluyla da hastalık bulaşabilir.
HPV enfeksiyonları gençler arasında en sık görülen cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Bu kadar sık görülen bir enfeksiyonun bir diğer önem arz eden noktası da bazı virüs tiplerinin onkojenik yani kanser gelişimine sebep olmasıdır. Kadınlarda rahim ağzı, vajen ve vulva, erkeklerde penis, kadın ve erkekte anal bölge ve baş boyun kanserleri HPV ile ilişkilidir. Kronikleşen HPV enfeksiyonlarının zamanla vücudun bağışıklık sisteminden kurtulup kanser gelişimine sebep olduğu kanıtlanmıştır.
Prostat kanseri ile HPV ilişkisi 1980’lerden itibaren pek çok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Prostat kanseri olan kişilerin prostat dokusunda HPV varlığı araştırılmış ancak çalışmalarda çelişkili sonuçlar elde edilmiştir. Bu çelişkili sonuçların sebebi HPV saptamada kullanılan laboratuvar tekniğindeki farklılık olabilir.
Son yapılan araştırmaların sonuçlarında prostat kanseri olan kişilerin prostat dokusu içerisinde onkojenik yani kanser yapıcı etkisi olan HPV tiplerine daha yüksek oranda rastlanılmıştır. Bu HPV tiplerinin vücutta var olan onkogenleri aktive ederek kanser gelişimine sebep olduğu düşünülmektedir.
Sonuç olarak kanser yapıcı etkileri olan yüksek riskli HPV enfeksiyonlarının prostat kanseri gelişimine etkileri vardır. HPV ilişkili genital siğili olan erkeklerin 40’lı yaşlardan sonra prostat kanseri riski nedeniyle üroloji uzmanına giderek kontrollerini yaptırması hem hastalığın erken teşhisi hem de tedavisinin erken yapılması açısından önem arz etmektedir.
Kaynaklar
- Avrupa Üroloji Derneği, Kılavuzları, Prostat kanseri bölümü
- Effect of 1-Carbaldehyde-3,4-dimethoxyxanthone on Prostate and HPV-18 Positive Cervical Cancer Cell Lines and on Human THP-1 Macrophages. Medeiros R, Horta B, Freitas-Silva J, Silva J, Dias F, Sousa E, Pinto M, Cerqueira F.Molecules. 2021 Jun 18;26(12):3721. doi: 10.3390/molecules26123721.
- Multiple pathogens and prostate cancer. Lawson JS, Glenn WK.Infect Agent Cancer. 2022 May 30;17(1):23. doi: 10.1186/s13027-022-00427-1.