Prostat bezi, erkeklerde üreme sistemi ve idrar kanallarının kavşağında bulunan ve meni salgısına katkıda bunun bir salgı bezidir. Bu bez sağlıklı bir erişkinde yaklaşık 20gr civarındadır. Bu bezin başlıca 3 hastalığı vardır. Prostat iltihabı daha çok gençlerde görülürken, prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesi (BPH) daha çok ileri yaş erkeklerde görülür.
İçindekiler
İyi huylu prostat büyümesi nasıl oluşur?
İleri yaş erkeklerde yaygın olarak görülen benign prostat hiperplazisi (BPH), prostat bezi hücrelerinin çoğalıp büyümesine bağlı olarak ortaya çıkan ve idrar akışını olumsuz etkileyen bir durumdur. İlerleyen yaş, genetik, metabolik ve hormonal değişiklikler prostatın büyümesinde önemli rol oynar.
Prostat büyümesi erkeklerin makus kaderi mi?
Prostat büyümesi maalesef özellikle ileri yaştaki erkeklerin en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından birisidir. Yapılan araştırmalarda 60 yaşındaki erkeklerin %60’ında, 80 yaşındaki erkeklerin ise %80-95’inde görülen tablodur. Prostat büyümesi ileri yaştaki hemen hemen hepsinde görülürken bu durum kliniğe sebep olacak boyuta ulaşmamış olabilir. Yani kişide prostat büyümesi olabilir ancak kişi bundan rahatsız olmayabilir.
Prostat büyümesi için kullanılan ilaçlar
İyi huylu prostat büyümesi tedavisinde farklı etki mekanizması olan ilaçlar kullanılmaktadır. Hastalarımızın fayda görmesi için bu ilaçları düzenli kullanması gerekmektedir. İlaç tedavilerinden fayda görmeyen veya yan etkilerinden muzdarip hastalarımız için cerrahi tedavi yöntemleri tercih edilir. Bu makalemizde en sık kullanılan prostat ilaçları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
1. Alfa Blokerler
Vücutta düz kaslarda bulunan alfa reseptörleri bloke eden ilaçlardır. Alfa reseptörler vücutta damarlarda, prostat içinde ve mesane boyun kaslarında bulunur. Alfa blokerler, prostat kaslarını ve mesane boynunu gevşeterek idrar akışını iyileştirirler. Bu ilaçlar selektif (tamsulosin, alfuzosin ve silodosin) ve non-selektif (terazosin ve doksazosin) olarak 2 gruba ayrılır. Selektif olanlar prostat ve mesane boynundaki alfa reseptörleri bloke ederken, diğer resöptörleri etkilemezler. Böylece selektif olan grup tansiyonda düşme gibi yan etkiler daha az görülür..
Bu grup ilaçlar kullanıldığı dönemde yan etki olarak meni çıkışını bozabilir (retrograd ejakülasyon veya anejakülasyon). Yine özellikle selektif olmayan gruptakiler baş dönmesi ve ortostatik hipotansiyona sebep olabilir.
Bu gruptaki ilaçlar tansiyon veya şeker ilaçları gibi her gün düzenli kullanılmalıdır. Yan etkilerinden rahatsız olan hastalarımızın doktorları ile görüşerek kendilerine uygun tedaviye geçiş yapmalarını tavsiye ederim.
2. 5-Alfa Redüktaz İnhibitörleri
Bu ilaç grubu, erkek hormonu olan testosteronun daha aktif formu olan dihidrotestosterona (DHT) dönüşümünü engelleyerek etki gösterir. Uzun süre kullanımda (en az 6 ay) prostat hacmini %20-30 küçültür. Özellikle 40ml’den büyük prostatı olan hastalarda tercih edilmektedir.
Bu grupta da 2 tip ilaç bulunmaktadır: Finasterid ve Dutasterid. Finasterid 5-alfa redüktaz enziminin tip 2 izoformunu inhibe ederken, Dutasterid hem tip 1 hem de tip 2 5-alfa redüktaz enzimlerini inhibe eder.
Bu grup ilaçlar yan etki olarak, cinsel fonksiyonlarda bozulma, libido kaybı ve jinekomasti (meme dokusunda büyüme) yapabilir.
3. Fosfodiesteraz Tip 5 (PDE-5) İnhibitörleri
Sertleşme sorunu (erektil disfonksiyon) tedavisinde kullanılan PDE-5 inhibitörleri, prostat ve mesane kaslarını gevşeterek prostat şikayetlerini hafifletebilir. Bu amaçla düşük doz (5mg) tedalafil her gün düzenli kullanımı önerilir. Sertleşme bozukluğu ve prostat şikayetleri olan hastalarda tercih edilebilir.
4. Antikolinerjikler
Prostat büyümesine bağlı hastaların depolama şikayetleri olacaktır. Bu şikayetleri azaltmak amacıyla mesane kaslarını gevşeten bu ilaç grubu (solifenasin, tolterodin, oksibutinin) kullanılabilir. Bu ilaçlar diğer prostat ilaçları ile birlikte kullanılabilir. Ağız kuruluğu, kabızlık ve bulanık görme gibi yan etkileri olabilir.
5. Bitkisel Tedaviler
Bazı bitkisel destekler BPH semptomlarını hafifletmek için kullanılmaktadır. Bunlardan Avrupa üroloji klavuzlarının da önerdiği Saw Palmetto (Serenoa repens), DHT sentezini azaltarak idrar akışını iyileştirebilir.
Sonuç
Prostat büyüklüğü tedavisinde çeşitli ilaç tedavileri mevcuttur. Alfa bloker’ler hızlı rahatlama sağlarken, 5-alfa redüktaz inhibitörleri prostat hacmini küçültmede etkilidir. PDE-5 inhibitörleri ve antikolinerjikler ise semptomatik rahatlama sağlamak için kullanılabilir. Bitkisel desteklerin etkinliği tartışmaya açık olsa da, bazı hastalar için faydalı olabilir. Sizin için en doğru tedaviyi doktorunuz muayene neticesinde şikayetlerinize göre belirleyecektir.