Prostat kanseri, dünya genelinde erkeklerde en yaygın görülen kanser türlerinden biridir. Erken dönemde belirti göstermediği için çoğu zaman fark edilmeden ilerler. Ancak hastalık ilerledikçe bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Prostat kanseri belirtileri, hastalığın evresine, tümörün büyüklüğüne ve prostatın hangi bölgesine yayıldığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu makalede prostat kanserinin belirtilerine, erken teşhis yöntemlerine ve hastalığın seyri ile ilgili önemli bilgilere değineceğiz.
İçindekiler
Prostat Nedir?
Prostat, erkeklerde idrar kesesinin altında, rektum denilen bağırsakların son kısmının önünde yer alan, ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Prostat, üremede önemli rol oynayan salgı üretir. Prostat salgısı, meninin bir parçası olarak spermle birleşir ve üreme fonksiyonu sağlar. Prostatın normal işlevi, vücutta denetlenen bir şekilde devam ederken, bazı durumlarda kanserli hücreler bu organda anormal bir şekilde büyüyebilir.
Prostat kanseri, genellikle yaşlı erkeklerde görülür ve tedavi edilmediği takdirde çevre dokulara ve organlara yayılabilir. Bu nedenle prostat kanserinin erken evrelerinde belirti göstermemesi, hastalığın fark edilmesini zorlaştırabilir.
Prostat Kanseri Belirtileri
Prostat kanserinin erken evrelerinde belirgin bir şikayete neden olmaz. Hatta çoğu erkek, hastalık ilerleyene kadar herhangi bir sorun hissetmez. Ancak prostat kanseri büyüdükçe veya çevreye yayıldıkça, bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, yalnızca prostat kanseriyle değil, aynı zamanda prostat büyümesiyle ilişkili olabilir. Bu nedenle, prostat kanserinin tanısının doğru bir şekilde konulabilmesi için mutlaka prostat hastalıkları konusunda uzman bir doktora başvurulması gereklidir.
1. İdrar Yaparken Zorluklar
Prostat kanseri, prostatın büyümesine ve bu büyümenin idrar yolunu sıkıştırmasına neden olabilir. Bu durum, idrar yaparken zorluklara yol açabilir. Bu belirtiler arasında şunlar bulunabilir:
- İdrar yaparken zorlanma: İdrar akışında zayıflama veya kesilme olabilir.
- Gece idrara kalkma: Normalden daha sık gece boyunca idrara çıkma ihtiyacı hissedilebilir.
- Acil idrara çıkma ihtiyacı: Ani bir şekilde idrar yapma ihtiyacı duyulabilir, ancak idrar yaparken zorlanma yaşanabilir.
- İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi: Prostat kanseri, idrar yollarında iltihaplanmaya neden olabilir, bu da ağrıya yol açar.
- İdrar kaçırma: Prostat içindeki kanserli doku zamanla tıkanıklığa yol açıp, mesane içinde idrar birikmesine neden olabilir. Bu biriken idrar sonrasında hastanın kontrolü dışında kaçırma şeklinde belirtilere yol açabilir.
İdrar sorunları, prostat kanserinin ilerlediğini gösteren bir belirti olabilir, ancak aynı zamanda iyi huylu prostat büyümesi (BPH) gibi diğer hastalıkların da bir işareti olabilir. Bu nedenle bu tür belirtiler göz ardı edilmemeli ve doktora danışılmalıdır.
Unutulmamalı ki, bir kişide büyüyen prostat dokusu içinde iyi huylu ve kanserli doku birlikte bulunabilir. Kişinin idrar yapma ile ilgili şikayetleri araştırılırken prostat kanseri saptanabilir.
2. Kanlı İdrar veya Sperm
Prostat kanseri, idrar veya sperma içinde kan görülmesine neden olabilir. Hematüri adı verilen idrarda kan görülmesi, genellikle kanserin ilerlediğini gösteren bir belirtidir. Bununla birlikte, sperma içinde kan (hematospermi) da prostat kanseri ile ilişkili olabilir. Bu tür durumlar, genellikle hastalığın daha ileri evrelerinde görülür.
Prostat kanseri genellikle prostatı dıştan saran kapsül adı verilen bölgeden kaynaklanır. Ancak hastalık prostat içine doğru ilerleyip idrar borusuna ve sperm kanallarına ulaşabilir. Bu durumda idrarda ve spermde kan görülmesine neden olabilir.
3. Pelvik Bölge Ağrısı
Prostat kanseri, pelvik bölgedeki sinirlere ve dokulara yayılabilir, bu da ağrıya neden olabilir. Pelvik ağrı, özellikle bel, kalça veya kasıklarda hissedilebilir. Bu ağrı, kanserin çevre organlara yayılmasıyla daha belirgin hale gelebilir. Bazı hastalar, ağrıyı sabahları daha yoğun hissedebilir.
4. Kemik Ağrısı ve Zayıflama
Prostat kanseri, kemiklere yayılabilir. Kemiklere yayılan kanser, yoğun kemik ağrısına yol açabilir. Özellikle sırt, kalça veya bacaklarda şiddetli ağrı hissedilebilir. Aynı zamanda hastalar ani bir kilo kaybı yaşayabilirler. Kanserin vücutta yayılmaya başlaması, vücut sistemlerinin düzgün çalışmasını engelleyebilir ve kilo kaybına neden olabilir. Ayrıca yorgunluk ve halsizlik de sık görülen belirtiler arasındadır.
5. Sertleşme (ereksiyon) Sorunları
Prostat kanseri, ereksiyon sorunlarına da yol açabilir. Kanser, prostatın çevresindeki sinirleri etkileyebilir ve bu da cinsel fonksiyon bozukluklarına neden olabilir. Ereksiyon zorluğu, prostat kanseri tanısı konmuş bir erkek için yaygın bir durum olabilir, ancak bu sadece prostat kanseriyle ilişkilendirilebilecek bir belirti değildir. Diğer faktörler de ereksiyon sorunlarına yol açabilir.
6. İştah Kaybı
Prostat kanseri ilerledikçe, hastalar iştah kaybı yaşayabilirler. Bu, vücudun kanserle savaşı sırasında enerji tüketimi arttığında meydana gelir. Ayrıca kanserin vücutta yarattığı iltihaplanmalar da iştah kaybına yol açabilir.
7. Sürekli Yorgunluk ve Halsizlik
Prostat kanseri, kişinin genel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Kanserin ilerleyen evrelerinde yorgunluk ve halsizlik hissi yaygın olarak görülür. Bu durum, kanserin vücutta yol açtığı metabolik değişikliklerden ve organlardaki işlev kaybından kaynaklanabilir.
Prostat Kanseri ve İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH) Arasındaki Fark
Prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesi (BPH) bazı benzer belirtiler gösterebilir, ancak bunlar farklı hastalıklardır. BPH, prostatın büyümesi sonucu idrarla ilgili sorunlara yol açar, ancak genellikle kanser hücrelerinin oluşumuna neden olmaz. İyi huylu prostat büyümesi, prostatın büyüyerek idrar yolunu tıkaması nedeniyle idrar yapmada zorluklara yol açabilirken, prostat kanseri hücresel değişikliklere ve kanserli hücrelerin yayılmasına neden olur.
Her iki hastalık da benzer belirtiler gösterse de, prostat kanseri genellikle daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. BPH erken dönemde ilaçla, ilerleyen dönemde ise cerrahi yöntemle tedavi edilebilir. Prostat kanseri için erken teşhis çok önemlidir ve daha komplike tedaviler gerektirir. Hastalık yayılma yaptığı dönemde ise maalesef cerrahi tedavi şansını kaybetmiş olur.
İyi huylu prostat büyümesi varlığında prostat içindeki adenom denilen doku lazerle (HoLEP tekniğinde) çıkarılır. Prostat kanseri tedavisinde ise prostat dokusu bir bütün halinde temizlenir. Hatta bazı ileri evre hastalarda sıçrama ihtimaline karşı lenf bezleri de çıkarılır.
Prostat Kanserinin Tanısı
Prostat kanseri tanısı, genellikle hastanın şikayetleri ve yapılan testlerle konur. Prostat kanserinden şüphe edilen hastalarda kişinin özgeçmişi gözden geçirilir ve fiziksel muayene yapılır. Prostat kanserini tespit etmek için kullanılan yaygın testler şunlardır:
- Dijital Rektal Muayene (DRE): Parmakla, rektumdan prostatın muayene edilmesidir. Rektumun hemen önünde yer alan prostat uygun pozisyonda kayganlaştırıcı jel kullanılarak hissedilir. Eğer prostat sert veya anormal büyümüşse, kanser şüphesi doğabilir.
- Prostat Spesifik Antijen (PSA) Testi: PSA, prostat hücrelerinden salınan bir proteindir. PSA seviyeleri yüksek olduğunda, prostat kanseri riski artabilir. Ancak PSA seviyelerinin yüksekliği, her zaman kanser anlamına gelmez.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Rektal muayene ve PSA neticesinde prostat kanserinden şüphelenildiğinde prostat dokusu içinde tümör riskli bölgeye daha iyi görüntülemek için istenir. Ayrıca kanserin yayılma derecesi ve prostatın yapısı hakkında daha fazla bilgi edinmek için MRI kullanılabilir.
Ayrıca MR’da elde edilen bilgiler biyopsi için yol gösterici olacaktır.
- Biopsi: PSA testi ve dijital rektal muayene sonuçları, prostat kanseri şüphesini artırmışsa, biyopsi yapılır. Bu işlemle prostat dokusundan örnekler alınır ve kanser hücreleri olup olmadığı incelenir.
MR görüntüleri kullanılarak yapılan füzyon biyopsi ile prostat kanseri tespit etme başarısı artmıştır.
Prostat Kanseri Tedavi Yöntemleri
Prostat kanserinin tedavi seçenekleri, kanserin evresine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Erken evre prostat kanseri genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Tedavi seçenekleri şunlar olabilir:
- Cerrahi: Prostatın cerrahi olarak çıkarılması (prostatektomi), kanserin tamamen yok edilmesi için yaygın bir tedavi yöntemidir. Açık, laparoskopik veya robotik cerrahi yöntemler kullanılabilir.
- Radyasyon Tedavisi: Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Halk arasında radyoterapi veya ışın tedavisi olarak da bilinir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaç tedavisidir. Genellikle ilerlemiş kanser vakalarında tercih edilir.
- Hormonal Tedavi: Prostat kanseri, testosteron gibi erkeklik hormonlarından beslenir. Hormonal tedavi ile bu hormonların üretimi engellenebilir.
- İmmünoterapi ve Diğer Yöntemler: Yeni tedavi seçenekleri arasında immünoterapiler ve hedefe yönelik tedaviler yer alabilir.
Sonuç
Prostat kanseri belirtileri, çoğu zaman hastalığın erken evrelerinde belirgin değildir ve diğer hastalıklarla karışabilir. Ancak, idrar yapma sorunları, pelvik ağrı, cinsel fonksiyon bozuklukları ve kilo kaybı gibi belirtiler, prostat kanserinin ilerleyen evrelerinde görülebilir. Erken tanı ve tedavi, hastalığın seyrini iyileştirebilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Eğer yukarıda bahsedilen belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, en kısa sürede bir uzmana başvurmanız önemlidir.