1. PSA veya PSA Testi Nedir?
PSA testi, prostat kanseri taramasında kullanılan kan testidir. Bu test ile kandaki prostat spesifik antijen miktarı ölçülür. PSA erkeklerde idrar kesesinin altında yer alan prostat isimli organda kanserli veya normal dokuda salgılanan bir proteindir.
İçindekiler
PSA proteini meni içinde, prostatta veya çok az kısmı da kan akımında bulunur. PSA sonucundaki yükselmeler, prostat kanseri varlığını işaret edebilir. Ancak prostat hacminin artması ve iltihapları da PSA değerinde yükselmeye sebep olabilir. Bu yönüyle PSA sonucunu yorumlamak için detaylı değerlendirme gerekir.
2. PSA Testi Neden Yapılır?
Prostat kanseri erkeklerde sık görülür ve erken teşhis ile tedavisi mümkündür.
Bu açıdan erken teşhis ve tedavi önem arz eder.
Prostat kanseri olan hastalarda genellikle PSA yüksektir. Ancak kanser dışındaki prostat büyümesi, idrar yolları ve prostat iltihapları gibi pek çok durumda yükselebilir.
PSA ya da psa test, prostat kanseri ameliyatı yaptığımız hastaların sonraki dönemde takiplerinde, verilen ilaç tedavilerinin sonucunu değerlendirmede de kullanılır.
3. Prostat Muayenesi Gerekli Mi?
Prostat kanseri taramasında kullandığımız bir diğer önemli yardımcı yöntem de fizik muayenedir. Prostat muayenesinde parmakla prostat incelenir. Prostat üzerindeki sertlik, düzensizlik, anormal büyümeler hissedilmesi önemlidir.
Psa testi prostat kanserinde tek başına tanı koymak için yeterli değildir veya rektal muayene de prostat kanseri tanısı koymak için yeterli değildir. PSA değerinde veya muayenede saptanan hastalarda ek inceleme veya biyopsi istenebilir.
4. Her PSA Yüksekliği Kanser İşareti Midir? PSA Sonucuna Etki Eden Durumlar Nelerdir?
PSA her ne kadar prostat kanseri taramasında kullanılsa da kanser dışında da pek çok durumda yükselebilir.
Yaş: PSA değeri her yaşta farklılık gösterebilir. 50 yaşındaki kişinin psa düzeyinde 70 yaşındaki kişinin değerine göre daha düşük olabilir.
Prostat hacmi: PSA prostattan salgılanan bir protein olduğu için büyük prostat hacmi olanlarda daha yüksek saptanabilir.
Enfeksiyonlar: İdrar yolu veya prostat enfeksiyonları PSA değerini yükseltebilir. Bu yüzden PSA değeri yüksek olan hastalarda olası prostat iltihabı için antibiyotik verilip, daha sonra kontrolü şeklinde bir uygulama yaygındır.
İdrar yollarında yapılan işlemler: Hastalara sonda takılması, sistoskopi denilen kameralı aletle idrar yollarının incelenmesi, prostat biyopsisi gibi işlemler, cinsel ilişki veya prostat ameliyatı sonrası geçici olarak PSA yükselmesi beklenir. Bu durumlar varsa genellikle PSA kontrolü bir süre sonra yapılacaktır.
İlaç kullanımı: Prostat kanseri veya iyi huylu prostat büyümesinde kullanılan ilaçlar PSA değerini düşürebilir. PSA sonucunu gören doktorunuzun kullandığınız ilaçları bilmesi önem arz eder.
5. Prostat Kanserini Gösteren Yöntem Var Mı?
Günümüzde kullandığımız multiparametrik prostat MRI görüntüleme ile prostat içindeki kanseri açısından riskli bölgeler tanımlanabilir. Bu bölgelerden füzyon biyopsi tekniği ile biyopsi alınabilir. Böylece biyopsi ile kanser yakalama başarısı artmaktadır.