Erkek üreme organı olan testisler yumurtalık denilen penis kök kısmından aşağı uzanan bir kesede bulunur.
Skrotum denilen erkek yumurtalığı, her iki testis ve etrafını saran 2 kat zar tabakası ve onların üzerini örten kas, bağ dokular ve kılcal damardan zengin derisi ile dış etmenlere karşı korunaklı şekilde fonksiyon görür.
Yumurtalıklarda görülen şişliklerde elbette ilk akla gelen testis ile ilgili hastalıklardır. Şimdi detaylı bir şekilde yumurtalıkta şişlik yapan durumları inceleyelim.
Orşit, testisin iltihaplanmasıdır. Bakteriler veya nadiren virüsler-parazit ve mantarlar (özellikle kabakulak virüsü) sebep olur. Epididim denilen testise yapışık spermlerin depolandığı bölgede de enfeksiyon olabilir bu duruma epididimorşit denilir.
Sebepleri: Çoğunlukla idrar yollarındaki bakteri sperm kanalından testise doğru ilerleyerek orşite sebep olur. Erkek çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu yapan bakteriler genellikle sebeptir. Genç-cinsel aktif kişilerde ise üretrit (bel soğukluğu) yapan bakterilerin testise ilerlemesi sonucu oluşur.
Daha ileri yaş hasta grubunda ise eşlik eden diabet veya prostat büyümesi gibi durumlar idrar yolu enfeksiyonuna zemin hazırlar. İdrar yollarına sonda takılan hastalarda veya ameliyat olan kişilerde bakteri prostat içindeki sperm kanalından testislere ilerleyebilir. Bağışıklığı düşük kişilerde her enfeksiyon gibi orşit de daha sık görülür
Belirtiler: Testis ağrılı özellikle dokunmakla hassastır. Günler içinde testiste ağrılı şişlik gelişir Yumurtalık cildinde kızarıklık, ısı artışı eşlik eder. Enfeksiyon tablosu ağırlaşırsa ateş görülebilir.
Bazen şişlik ve ağrı çok artar ve hasta normal şekilde yürüyemez. Bazı hastalarda (%10) her iki yumurta da etkilenir.
Teşhis ve tedavi: Uzman tarafından hastanın muayenesi teşhis koymada çok önemlidir. Laboratuvar bulguları enfeksiyonu destekler. Tanıyı desteklemek için bazen ultrason kullanılabilir.
Teşhis konulur konulmaz zaman kaydetmeden antibiyotik tedavisi başlanmalıdır. Kliniğin şiddetine hastanın genel durumuna göre ağızdan veya parenteral (damardan- kas içine uygulanan) antibiyotik(ler) tercih edilir. Yatak istirahati, elevasyon (testislerin istirahatta yüksekte tutulması veya suspensor iç çamaşırları ile), soğuk buz uygulaması hastanın hızlı iyileşmesini sağlar. Ağrı kesici-ödem çözücü (NSAİ) ilaçlarla tedavi desteklenmelidir.
Tedavisi geciken hastalarda iltihap artıp testis içinde apse oluşabilir. Bu durumda iltihabın boşaltılması gerekebilir. Yine gecikmiş hastalarda testis dokusu hasarlandığı için sperm üretimi olumsuz etkilenebilir.
Testisin etrafını saran zarlar içerisinde anormal sıvı birikmesi ve buna bağlı yumurtalıkların şişmesidir. Doğum öncesi erkek bebeklerin testisleri karın içerisinde bulunur. Hamileliğin son aylarında testisler kasıktaki kanaldan yumurtalık kesesine doğru ilerler ve normal yerine yerleşir. Bu ilerleme sırasında karın zarı bazen açık kalır ve karın sıvısı yumurtalıklara doğru ilerler ve bu bebeklerin yumurtalıkları şiş görünür.
Bazen bu kanal kapanır ancak yumurtalıkta sıvı kalır. Yeni doğan döneminde görülen hidrosel 1-2 yaşına kadar gerileyebilir. İlerleyen yaşlarda sebat eden hidrosellerde cerrahi tedavi uygulanır.
Erişkinlerde görülen hidrosel oluşum sebepleri farklıdır. Erişkinlerde enfeksiyonlar, varikosel cerrahisi, travmalar, kalp yetmezliği gibi durumlarda görülür. Testisin etrafını saran zarlar arasında normal miktarda bir sıvı vardır.
Bu sıvının aşırı üretimi veya sıvının emilimindeki bozulma sonucunda testisin etrafında aşırı miktarda sıvı birikir. Bu biriken sıvı kozmetik sorunlara, ağrıya sebep olabilir.
Tedavi kararını verirken eşlik eden enfeksiyon veya kasık fıtığı mutlaka araştırılmalıdır. Kasık fıtığı olan veya çocuk hastalarda cerrahi yaklaşım kasık bölgesinden uygulanır. Erişkin izole hidroseli olan hastalarda spinal veya genel anestezi altında yumurtalık üzerinden yapılan cerrahi ile hidrosel kesesi çıkarılır. 1 gün hastanede yatış sonrası yaklaşık 1 hafta sonra sosyal ve normal hayata dönüş yapılır.
Testiste son zamanlarda ağrısız şekilde büyüyen kitleler şeklinde kendini gösterir. Genç erkeklerde özellikle 20-40 yaş arasında görülür.
Tanı: Muayenede üroloji uzmanı tarafından ele gelen kitle net bir şekilde hissedilir. Kitlenin boyutları, sınırları testis ile olan ilişkisi ortaya konulur.
Ağrısız kitleler genellikle testis tümörü olarak değerlendirilir. Tanı koymada radyolojik olarak ultrason kullanılır. Tümör evre ve tipini tayin etmede kan testleri (tümör markerları) yardımcı olur.
Tedavi: Tanısı konulan testis tümörlerinin tedavisi radikal inguinal orşiektomi yani kasıktan testisin spermatik kord dediğimiz yapılarla birlikte çıkarılması işlemidir. Patoloji sonucu ile hastalara gerekirse ek ışın veya ilaç tedavisi takip eden dönemde verilebilir.
Karın duvarındaki zayıf nokta olan kasık bölgesinden özellikle ıkınmakla, ayağı kalkmakla oluşan şişliklerdir. Bu şişlikler zayıf olan zardan veya açık kalmış kanaldan bağırsakların fıtıklaşması sonucu oluşur. Bazen kasıktan yumurtalığa kadar uzanan kasık fıtıkları görülebilir.
Anne karnında karın içerisinde olan testisler kasıktaki kanaldan geçerek normal yerine ulaşır. Bu kanal bazen tamamen kapanmaz veya ilerleyen yıllarda açılabilir. Bu durumda ıkınmakla kasıktan dışarıya doğru şişkinlik oluşur. Bu kasık fıtığı tipine indirekt inguinal herni denilir.
Karın organlarını örten zar ve kas tabakalarının kasık bölgesinde zayıflayarak fıtıklaşmasına ise direkt inguinal herni denilir. Diğer nadir görülen kasık fıtığı tipi ise femoral hernidir. Damarların geçtiği femoral kanalın genişlemesi sonucu oluşur ve daha çok kadınlarda görülür.
Kasık fıtığı çoğunlukla belirti vermez, rutin kontroller sırasında saptanır. Belirti veren fıtıklar kasık bölgesinde şişlik ile kendini gösterir. Bu şişlik ağrı yapabilir.
Özellikle ıkınmakla, öksürmekle, spor yaparken veya ayaktayken şişlik artar. Sırt üstü yatıldığı zaman şişlik kaybolur. Bazen şişlik çok fazla büyür ve yumurtalıklara kadar uzanır. Bu fıtık kesesinden dışarı çıkan bağırsak kesesidir.
Bağırsak şayet yatında geriye karın içerisine gitmezse bu kanalda sıkışır ve boğulur. Sıkışan bağırsak bölgesinin kanlanması bozulur ve hastalarda ani başlayan şiddetli karın ağrısı, bulantı kusma gözlenir.
Kasık fıtığı tedavisi: Kasık fıtığının tedavisi cerrahidir. Anestezi altında zayıflamış olan karın zarı onarılır. Onarılan alana yama olarak sentetik bir materyal (mesh) konulur.
Bağırsak boğulması olan kasık fıtıkları acil şartlarda ameliyat edilmelidir. Diğer fıtıklar da bu riski taşıdığı için doktorunuzla görüşülerek uygun zamanda tedavi edilmelidir.
Testisleri besleyen damarların kendi etrafında dönmesi sonucu kan akımının bozularak testislerde ani başlayan şiddetli ağrı ve şişme durumudur.
Testisler kasıktan aşağı yumurtalara doğru uzanan spermatik kord denen yapı içindeki damarlardan beslenir. Soğukta, egzersiz sonrası veya uykuda testis torsiyonu gelişebilir. Genellikle 12-20 yaş arası sık görülür. Bebeklerde ve daha ileri yaş erkeklerde de görülebilir.
Normalde testisler yumurtalık kesesinde sabit olup dönme riski düşüktür. Ancak genetik olarak bazı kişilerde testisler hareketli olup torsiyona daha yatkındırlar.
Torsiyon sonucu testise temiz kan gitmeyeceği için beslenmesi bozulacaktır. Bu nedenle en acil ürolojik acillerden biri testis torsiyonudur. Gecikmiş hastalarda organ kaybı ile sonuçlanabilir. Ani başlayan şiddetli testis ağrısı gelişen hastalar vakit kaybetmeden acil servise başvurmalı ve üroloji muayenesinden geçmelidirler.
Klinik muayenede testiste kremaster refleks kaybı, yatay pozisyonda testis, ödemli ve şiş bir saptanır. Doppler ultrason ile testiste kan akımının olmadığı veya azaldığı görülür. Ancak hasta öyküsü ve fizik muayenede torsiyondan şüpheleniliyorsa vakit kaybetmeden cerrahi müdahale edilmelidir. Çünkü 6 saati geçen torsiyonlarda testiste nekroz (beslenmenin bozulması sonucu hücre-organ ölümü) riski çok yüksektir.
Tedavisi: Testis torsiyonunun tedavisi cerrahidir. Anestezi altında kese üzerinde yapılan kesi ile testise ulaşılır. Dönme düzeltilerek testisin kanlanması sağlanır.
Kanlanması bozulan testislere sıcak uygulama yapılarak beklenir. Kanlanması çok bozulmamış testisler tekrar dönme riskine karşı tespit edilir.
Karşı taraf testisin de torsiyon riski olduğu için karşı testis de tespit edilir. Kanlanması bozulan gangren olan testis alınır.
Testisin etrafındaki toplar damarların anormal genişlemesi durumudur. Genç erkeklerde sık görülür. Özellikle çocuk sahibi olamayan erkeklerin değerlendirilmesi sırasında saptanır.
En sık şikayet ağrıdır. Ağrı sızı şeklindedir. İleri derecedeki varikosellerde damarların şiştiği dışardan gözle görülebilecek seviyededir.
Tanı fizik muayene ile konulur. Sperm değerleri bozulan, testiste hacim kaybı olan, çocuk sahibi olamayan çiftlerde mikroskobik varikoselektomi ile cerrahi tedavi uygulanır.
Sol taraftaki yumurtası şişiyor ne yapabilirim
Sol taraftaki yumurtaligi şişiyor birde ağrısı oluyor ne yapmalıyım
Merabalar.bende 3adet yumurta var 2si birlasik birlesik olanlarda bitanesi tavuk yumurtasi kadar bu durum normalmi hocam