İdrar kesesinde (mesane) biriken idrar mesane kaslarının kasılması ve idrarı tutmamızı sağlayan kasların gevşemesi ile boşaltılır. Erkeklerde idrar borusu (üretra) uzun olup son kısmında prostat yer alır. Prostatın bitip mesanenin başladığı yer mesane boynu olarak tanımlanır.
Mesane boynu kas ve üzerini örten epitel tabakasından oluşur ve işeme sırasında aktif rol oynar.
İleri yaş erkek hastalarda büyüyen prostat dokusu idrar kanalını sıkıştırarak işeme şikayetlerine sebep olur. Bu yazımızda ise mesane çıkım tıkanıklığı yapan başka bir sorun olan mesane boynu yüksekliğinden bahsedeceğiz. Prostatik üretra açısı 26° olup bu açının 35° üzerinde olması mesane boynunun daha yüksek olduğunu gösterir. Bu açının artışı sonucunda idrar akımı zayıflar ve hastaların şikayetleri artar.
İçindekiler
Hastalarda Hangi Şikayetler Görülür?
Hastalarda mesane çıkım tıkanıklığı ve alt idrar yolları şikayetleri görülür. Bu şikayetler üretra darlığı, prostat büyümesi, mesane boynu darlığı ve mesane boynu yüksekliği gibi durumlarda da görülür. Hastalar idrarını rahat yapamaz, tuvalate gider ancak idrar akımları zayıftır ve tam boşalma sağlayamazlar. Mesaneleri doldu halde kalkar tekrar idrar yapmak isterler.
Tıkalı mesanede idrar kaldığı için bu idrar zamanla idrar yolu enfeksiyonu, mesanede bozulmalar (kalınlaşma, divertiküller), taş, böbreklerde basınç artışından dolayı şişme (hidronefroz) görülebilir.
Mesane Boynu Yüksekliği Teşhisi Nasıl Konulur?
Genç hastaların şikayetleri ve tıbbi öz geçmişleri dinlenir. Bu hastaların özellikle işeme şikayetleri ön planda olduğu için üretra darlığı da tanıda düşünülür. Travma, sondalanma, endoskopik cerrahi, taş düşürme veya iltihap öyküsü olanlarda üretra darlığından şüphelenilir. İşeme testlerinde her iki grup hastada da idrar akımı zayıf, basınçları oldukça düşüktür. Üretra darlığını ortaya koymak için yapılan üretrografi’de mesane boynu yüksek hastalarda üretranın normal olduğu görülür.
Mesane boynu yüksekliğinin kesin tanısı yapılan sistoskopi işlemi sırasında konur.
Mesane Boynu Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
İlaç tedavisi: Özellikle cerrahi tedaviden ve risklerinden kaçınan hastalara tavsiye edilir. Alfa bloker (alfuzosin, terazosin, doksazosin, tamsulosin gibi) denilen prostat ilaçları verilir. Bu ilaçlar da geçici olarak meni çıkışını bozabilir. Etkinlikleri prostat tedavisinde olduğu kadar yüksek değildir. İlacı bıraktıkları zaman şikayetleri artar.
Cerrahi tedavi: Cerrahide amaç yüksek olan mesane boyun açısının düşürülmesi, üretra ile mesanenin aynı düzeleme getirilmesidir. Bunun için tuip (transüretral prostat-mesane boynu insizyonu) operasyonu yapılır. Cihaz olarak elektrik akımı ile çalışan veya lazer kullanılabilir.
Spinal veya genel anestezi altında dış idrar borusundan girilir. Tüm idrar borusu ve mesane incelenir. Yüksek olan mesane boynu ve prostat saat 5 ve 7 hizasından zemine kadar kesilir (insize edilir). Holmium lazer ile yaptığım vakalarda kanama daha azdır. İleri yaş prostat büyümesi de olan hastalarda eş zamanlı olarak prostat dokusu da temizlenebilir. Ameliyat toplam 30-60dk arasında sürer. Sonda takılarak işlem sonlandırılır. Sonda cerrahın tercih ve tecrübesine bağlı olarak 1-3 gün arasında tutulabilir. Hastalar hastanede 1 gün kalır. 1 hafta sonra normal hayatlarına dönebilirler.
Cerrahi işlemin %10-50 retrograd ejakülasyon (ilişki sırasında boşalmayla meninin dışarıya atılmayıp mesaneye gitmesi) riski vardır. Ereksiyonu yani sertleşmeyi bozmaz.