Prostat biyopsisi, prostattan şüpheli doku örneklerinin alınması için yapılan bir işlemdir. Prostat, erkeklerde spermi besleyen ve taşıyan sıvıyı üreten küçük, ceviz şeklinde bir bezdir.
Prostat biyopsisi sırasında prostat bezinizden bir dizi doku örneği toplamak için bir iğne kullanılır. İşlem, üriner sistem ve erkek cinsel organları konusunda uzmanlaşmış bir doktor (ürolog) tarafından gerçekleştirilir.
Prostat spesifik antijen (PSA) kan testi veya parmakla prostat muayenesi sonucu prostat kanseri olabileceğinizi gösteriyorsa üroloğunuz prostat biyopsisi önerebilir.
Prostat biyopsisinden alınan doku örnekleri, prostat kanseri belirtisi olan hücre anormallikleri açısından mikroskop altında incelenir. Kanser varsa, ne kadar hızlı ilerleyebileceğini belirlemek ve en iyi tedavi seçeneklerinizi belirlemek için değerlendirilir.
İçindekiler
Prostat Biyopsi Testi Neden Önemlidir?
Prostat kanserinin bir işareti, kandaki bir protein olan prostat spesifik antijen veya PSA’nın artmasıdır. Ancak bir erkeğin PSA değerinin yükselmesinin kanser dışında birçok nedeni olabilir.
Şu anda, bir tümör bulmaya çalışmak için prostatın 12 ila 24 bölümünün bir iğne ile örneklenmesini içeren rastgele bir örnekleme yöntemi kullanılmaktadır. Bu işlem sırasında rektum denilen dışkı yapılan bölgeye bir ultrason cihazı yerleştirilir. Prostat sınırları bu ultrason ile belirlenir.
Prostat kanseri prostat içinde özellikle dış-periferal yerleşimlidir. Ancak prostat içinde bir veya birkaç bölgede bulunabilir. Ultrason maalesef prostat kanseri olan bölgeyi tanımlamada başarılı değildir. Bu yöntem rastgele olduğu için önemli bir kanseri gözden kaçırabilir, bu da erkeklerin kanser tespit edilmeden önce birkaç yıl boyunca birden fazla biyopsiye ihtiyaç duyabileceği anlamına gelir.
Her yıl, Amerika Birleşik Devletleri’nde yüksek PSA seviyelerine sahip 700.000 erkek, kanser tespiti için tekrar biyopsilere tabi tutulmaktadır.
Üroloji doktorunuza, depresyon veya yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi sertleşmenizi olumsuz etkileyecek herhangi bir ilaç alıp almadığınızı sorun. İlaçlarınızda bir değişiklik yapmak yardımcı olabilir.
Danışmanlık alın. Anksiyete ve stres, sertleşme sorununucu daha da kötüleştirebilir. Erektil disfonksiyon partnerinizle olan ilişkinizi de olumsuz etkileyebilir. Bir psikolog, danışman veya başka bir psikiyatr uzmanı size ve partnerinize sorunlarınızla başa çıkmanın yollarını bulmanızda yardımcı olabilir.
Prostat biyopsisi yöntemleri nelerdir?
Transrektal biyopsi:
Prostattan parça almak için kullanılan iğneler rektum yani kalın bağırsakların son kısmından prostata doğru giriş yapar. Bu yöntem, prostat biyopsisi için kullanılan en yaygın yoldur.
Hazırlık: Hastalara işlemden bir gün önce olmak üzere antibiyotik başlanır. Bağırsaklarını boşaltması için ilaçlar başlanır. Kan sulandırıcı kullanan hastaların bu ilaçları bırakmaları gerekebilir.
İşlem nasıl yapılır: Dizlerinizi göğsünüze doğru çekerek yan yatmanız istenecektir. Bölgeyi temizledikten ve jel uyguladıktan sonra doktorunuz rektumunuza ince bir ultrason probunu nazikçe yerleştirecektir. Prostat çevre dokusuna anestezik ilaç enjeksiyonu ile daha ağrısız hale getirilebilir.
Transrektal ultrasonografi prostatınızın görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Ultrason görüntüleri ayrıca prostat biyopsi iğnesini yerine yönlendirmek için de kullanılır. Prostat içerisinden toplam 12 veya tekrarlayan biyopsilerde daha fazla örnek alınabilir. Tüm işlem genellikle yaklaşık 20 dakika sürer.
Transperineal biyopsi:
Bu teknikte iğnenin anüs ve yumurtalık arasındaki temiz cilt bölgesinden prostat içine ilerler (transperineal biyopsi). Bu bölge diğer yöntemde iğnelerin giriş yaptığı rektuma göre çok daha temiz bir bölgedir.
Transperineal biyopsi işlemi nasıl yapılır?
İşlem lokal anestezi altında ameliyathanede uygulanabilir. Anestezi tarafından uygulanan sedasyon ile çok daha konforlu hale gelebilir. Yumurtalık ile makat arasındaki temiz cilt alanından ince biyopsi iğneleri ile prostat içinden parçalar alınır. Rektuma yerleştirilen ultrason ile iğnenin giriş ve biyopsi aldığı bölgeler daha net belirlenir.
Önceden çekilen prostat MRI ile füzyon tekniği ile doğru bölgelerden biyopsi yapılır. Böylece prostat kanseri yakalama başarısı yükselir.
Prostat füzyon biyopsisi nedir?
Prostat MRI sonucunda tanımlanan kanser riskli bölgelerden biyopsi yapılmasını ve kanser yakalama başarısını artıran tekniktir.
Standart prostat biyopsi işlemlerinde ultrason kullanılmaktadır. Ultrason prostat sınırlarını tanımlasa da prostat içindeki kanser riski taşıyan alanları tanımlayamaz. Füzyon biyopsi ile daha önce çekilen prostat MRI görüntüleri önce özel bir bilgisayar ortamına aktarılır. Prostat sınırları ve içerisindeki kanser riskli bölgeler bu özel program kullanılarak çizilir.
Ameliyathane ortamında bu program ile ultrasondan elde edilen görüntüler ile birleştirilir.
Ultrason ile MR’da tanımlanan kanser riskli bölgelerden rastgele değil, nokta atış biyopsi alınabilir. Bu yüzden tekniğe akıllı biyopsi, nokta atış biyopsi gibi isimler konulmaktadır.
Füzyon tekniği transrektal veya transperineal yöntemlerle kullanılabilir.
Prostat Biyopsi İşlemi Sonrası
Doktorunuz muhtemelen prostat biyopsisinden sonrası 24 ila 48 saat boyunca sadece hafif aktiviteler yapmanızı önerecektir.
Doktorunuz birkaç gün antibiyotik almanızı önerebilir. Ayrıca şunları da yapabilirsiniz:
● Hafif ağrı hissedebilirsiniz ve rektumunuzdan hafif kanama olabilir.
● Birkaç gün boyunca idrarınızda veya dışkınızda kan olabilir.
● Meninizde az miktarda kanın neden olduğu kırmızı veya pas renginde bir renk olduğunu fark edebilirsiniz. Bu durum birkaç hafta sürebilir.
● İşlem sonrası 1-2 hafta özellikle lifli gıdalarla beslenmeniz tavsiye edilir. Kabızlık ve ıkınma prostat içinde kanamayı tetikleyebilir.
Bu bulgularla karşılaşmanız durumunda doktorunuzdan yardım alabilirsiniz.
● Ateş
● İdrar yapma zorluğu
● Uzun süreli veya ağır kanama
● İlaçlara cevap vermeyen ağrı